Uzmanı yanıtladı: Üç soruda en düşük emekli maaşı

Nisan ayı enflasyonu açıklandıktan sonra belirlenen 4 aylık enflasyon farkı nedeniyle Türkiye'de yaşayan 16 milyon emeklinin büyük bir kısmı, en düşük emekli maaşının artış oranına odaklandı.

ve Bağ-Kur'da en düşük emekli maaşı 10 bin lira olarak uygulanıyorken temmuz ayında, bu rakamın artması beklentisi taşınıyor.

İstanbul Aydın Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hüseyin Selimler, en düşük emekli maaşının hangi kritere göre değiştiğini, en son yüzde kaç zamlandığını ve temmuzda ne kadar artış yapılmasının beklendiğini Enson'e anlattı.

"Emekli maaşı açlık sınırı ve asgari ücret gibi kriterle de karşılaştırarak belirlenmeli"

SGK'dan emekli olanlara verilecek en düşük emekli maaşlarının 12 bin 500 TL olacağı hesaplayan Selimler'in beklentisi, en düşük emekli maaşlarını enflasyon oranı yanında açlık sınırı, asgari ücret gibi kriterle de karşılaştırarak belirlemek gerektiği doğrultusunda.

İşte kritik üç soru ve Selimler'in verdiği yanıtlar:

Emekli maaşı neye göre değişiyor?

Emekli maaşları memur emeklileri için her yıl birinci ve ikinci 6 aylık toplu sözleşme ile belirlenen bir artış (2024 Ocak’ta yüzde 15 ve Temmuz yüzde 10) oranı ile enflasyon farkının ilave edilmesi ile tespit edilmektedir.

2024 Ocak ayında memur emeklileri için tespit edilen ve uygulanan artış oranı yüzde 49,25 olmuştur. Diğer SGK emeklileri ise sadece enflasyondaki fark kadar artış alabilmektedir.

Sonuçta artış dönemlerinde 2024 Ocak ayında olduğu gibi, memur emeklileri için yüzde 49,25 artış ortaya çıkarken diğer emekliler için yüzde 37,57 iken gelen tepkiler sonucu memur emeklileri ile aynı artış yapılmıştır. Bazen de refah artışı adı ile yüzde 5 gibi bir oranda iyileştirmeler de yapılmaktadır.

Dolayısıyla, emekli maaşlarındaki artış oranı emeklinin memur emeklisi olup olmaması, enflasyon oranındaki artış, memur emeklilerinde sözleşme ile belirlenen 6 aylık artış ve verilebilecek refah artışı ile belirlenmektedir.

Ocak 2024'te ne kadarlık bir enflasyon farkı netleşti?

2024 yılının ilk 4 ayında yılsonuna göre enflasyon oranı yüzde 18,72’dir. Bu oran dikkate alındığında Memur emeklilerine yapılacak zam yüzde 13,5 civarı ve SSK emeklilerinde artış oranı yüzde 18,72 civarında olacaktır.

Enflasyonda mayıs ve haziran ayındaki artışlar da ilave edildiğinde (tahminen ilk 6 aylık enflasyon yüzde 25 civarında gelmesi durumunda) memur emeklileri yüzde 20, SSK emeklileri yüzde 25 artış alacaktır. Burada Ocak 2024 ayında olduğu gibi Temmuz 2024 ayında aradaki farkı kapamak adına memur emeklilerine refah artışı yapılabilir.

En düşük emekli maaşı ne kadar olur?

En düşük emekli maaşları ne olabilir dediğimizde, mevcut en düşük memur emekli maaşları yüzde 15 artış yüzde 18 bin 423 TL, SSK emeklilerinde ise 12 bin 500 TL olacaktır.

Ancak, daha önceki emekli maaş tutarlarının düşük olması ve enflasyonu dikkate alarak belirlenecek olan en düşük emekli maaş tutarları da doğal olarak düşük çıkmakta ve emeklilerin satın alma gücünü reel olarak iyileştirmeden uzak tespit edilmektedir. En düşük emekli maaşlarını, enflasyon oranı yanında açlık sınır, asgari ücret gibi kriterle de karşılaştırarak belirlemek gerekir.

TÜRK-İŞ’in nisan ayı verilerine göre 4 kişinin bir ailenin açlık sınırı 17 bin 725 lira, asgari ücret ise günümüzde net 17 bin 2 lira olarak uygulanıyor.